जळगाव समाचार | २३ सप्टेंबर २०२५
भारतीय दुग्ध उद्योगातील दिग्गज अमूलने बाजारपेठेत एक धक्कादायक विधान करून खळबळ उडवली आहे. अमूलचे व्यवस्थापकीय संचालक जयेन मेहता यांनी स्पष्ट केले आहे की कंपनी कधीच आयपीओ (इनिशियल पब्लिक ऑफरिंग) आणणार नाही. बीटी इंडिया@१०० परिषदेत मंगळवारी (८ ऑगस्ट २०२५) केलेल्या या विधानाची आज पुन्हा अमूलच्या अधिकृत सूत्रांनी पुष्टी केली. या निर्णयाने गुंतवणूकदारांमध्ये थोडी निराशा निर्माण झाली आहे, पण दुग्ध उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी हे एक मोठे संरक्षण ठरले आहे.
अमूलचा सहकारी मॉडेल हा कंपनीच्या या निर्णयामागील मुख्य कारण आहे. अमूल ही फक्त एक कंपनी नाही, तर गुजरातमधील ३.६ दशलक्ष शेतकऱ्यांच्या सहकारी संस्थांची संघटना आहे. गुजरात को-ऑपरेटिव्ह मिल्क मार्केटिंग फेडरेशन लिमिटेड (GCMMF) द्वारे चालवली जाणारी ही संस्था १९४६ पासून शेतकऱ्यांना न्याय देण्यावर भर देते. जयेन मेहता यांनी सांगितले की आयपीओमुळे शेअरधारकांचे अल्पकालीन नफ्याचे प्राधान्य वाढेल, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना मिळणारा भाव कमी होऊ शकतो. अमूल मात्र सदैव शेतकऱ्यांना बाजारभावापेक्षा जास्त हमीभाव देते आणि नफा पुन्हा शेतकऱ्यांमध्ये वाटते.
अमूलकडे आधीच भरपूर भांडवल उपलब्ध आहे. कंपनीचा वार्षिक टर्नओव्हर ८०,००० कोटी रुपयांहून अधिक असून, ती तिच्या स्पर्धकांपेक्षा दहा पट जास्त आहे. त्यामुळे आयपीओद्वारे पैसे उभारण्याची गरज नाही. उलट, अमूलने वर्षानुवर्षे नफा पुन्हा गुंतवणुकीत टाकला आहे – नवीन प्लांट्स, तंत्रज्ञान आणि शेतकऱ्यांच्या प्रशिक्षणात. जयेन मेहता म्हणाले, “आम्हाला वॉल स्ट्रीटच्या खेळांची गरज नाही.”
स्पर्धकांकडून देखील हालचाली सुरू झाल्या आहेत. अमूलचा मुख्य प्रतिस्पर्धी मिल्की मिस्ट २,००० कोटी रुपयांचे आयपीओ आणण्याच्या तयारीत आहे, जे २०२५ च्या शेवटी बाजारात येईल. १९८५ मध्ये स्थापन झालेल्या या कंपनीने पनीर, दही, बटर, चीज आणि आइस्क्रीममध्ये विस्तार केला आहे. तिचे सीईओ के. रत्नम हे पूर्वी अमूलचे नेते होते. या सर्व परिस्थितीत, अमूलचे सहकारी मॉडेल त्यांना दीर्घकालीन दृष्टिकोनामुळे मागे ठेवेल, असा विश्वास मेहता यांनी व्यक्त केला.
अमूलची ताकद आकडेवारीत स्पष्ट दिसते. वार्षिक विक्री ८०,००० कोटी रुपये असून, ३.६ दशलक्ष शेतकऱ्यांना रोजगार उपलब्ध करून दिला आहे. दूधापासून ते चॉकलेट्सपर्यंत सर्व उत्पादने अमूल ब्रँडच्या नावाखाली उपलब्ध आहेत. १९६६ पासून सुरू असलेली ‘अमूल गर्ल’ मोहिमाही ब्रँडला जागतिक स्तरावर मजबूत ठेवते. अमूलने घेतलेले हे पाऊल शेतकरी-केंद्रित अर्थव्यवस्थेचे उदाहरण असून, गुंतवणूकदार निराश असले तरी लाखो शेतकऱ्यांसाठी हे मोठे यश आहे.
