जळगाव समाचार | २८ ऑक्टोबर २०२५
नासाच्या एटलस (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) दुर्बिणीद्वारे १ जुलै २०२५ रोजी शोधण्यात आलेला आंतरतारकीय धूमकेतू ३I/अॅटलास आता सूर्याकडे झेपावत आहे. चिलीतील रिओ हुर्ताडो वेधशाळेत हा शोध लागला असून, नासा आणि युरोपियन स्पेस एजन्सी (ESA) या दोन्ही संस्थांचे शास्त्रज्ञ त्याचे मार्ग, रचना आणि वर्तन बारकाईने अभ्यासत आहेत.
शास्त्रज्ञांच्या मते, ३० ऑक्टोबर २०२५ रोजी ३I/अॅटलास सूर्याच्या सर्वात जवळ येईल. त्या वेळी तो सुमारे १.४ खगोलीय एकके (२१० दशलक्ष किमी) अंतरावरून जाणार आहे. सूर्याजवळ पोहोचताना त्याच्या बर्फाळ पृष्ठभागाचे बाष्पीभवन होऊन त्याभोवती तेजस्वी कोमा आणि लांब शेपटी निर्माण होणार आहे. ESA च्या माहितीनुसार, ही शेपटी लाखो किलोमीटरपर्यंत पसरू शकते.
२०१७ मध्ये सापडलेल्या ʻओमुआमुआ (1I/ʻOumuamua) आणि २०१९ मधील २I/बोरिसोव्ह नंतर, ३I/अॅटलास हा तिसरा ज्ञात आंतरतारकीय प्रवासी आहे. या नावातील “I” म्हणजे इंटरस्टेलर (Interstellar) आणि “३” ही संख्या त्याचा क्रम दर्शवते. नासाच्या CNEOS (Center for Near Earth Object Studies) नुसार त्याची कक्षा आपल्या सौरमालेच्या पलीकडील असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
ESA च्या अहवालानुसार, ३I/अॅटलासमध्ये कार्बन डायऑक्साइड, सायनाइड आणि अणु निकेल वाष्प आढळले असून, त्याची रासायनिक रचना सौरमालेतील इतर धूमकेतूंपेक्षा वेगळी आहे. त्याचे केंद्रक एक किलोमीटरपेक्षा कमी रुंद असून, शास्त्रज्ञांच्या मते हा धूमकेतू सुमारे ७.६ अब्ज वर्षे जुना असू शकतो — म्हणजेच सूर्यापेक्षा जवळजवळ तीन अब्ज वर्षे अधिक जुना!
हार्वर्डचे प्रसिद्ध खगोलशास्त्रज्ञ एव्ही लोएब यांनी ३I/अॅटलास हे “परग्रही तंत्रज्ञान” असण्याची ४०% शक्यता असल्याचा दावा केला आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, धूमकेतूचा गुरुत्वाकर्षणविरहित प्रवेग, तसेच त्याची गुरू, मंगळ आणि शुक्राजवळील अनोखी मार्गक्रमणा हे त्याचे नैसर्गिक नसलेले वर्तन दर्शवते. लोएब यांनी सुचवले आहे की हा कदाचित एखाद्या परग्रही संस्कृतीचा “ट्रोजन हॉर्स प्रोब” असू शकतो.
NASA आणि ESA यांनी स्पष्ट केले आहे की ३I/अॅटलास पृथ्वीला कोणताही धोका देत नाही. उलट, ही घटना मानवी इतिहासातील एक विलक्षण वैज्ञानिक संधी आहे. सूर्याजवळ जाताना होणाऱ्या बदलांमधून शास्त्रज्ञांना आंतरतारकीय पदार्थांचे मूळ, रासायनिक घटक आणि वर्तन याबद्दल अमूल्य माहिती मिळणार आहे. सध्या तो सूर्याच्या तेजात लपलेला असला, तरी डिसेंबर २०२५ मध्ये पुन्हा पृथ्वीवरून दिसण्याची शक्यता आहे.
