पार्श्वभूमी
पहलगाम दहशतवादी हल्ला: 22 एप्रिल 2025 रोजी जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथील बैसारण खोऱ्यात दहशतवाद्यांनी हल्ला केला, ज्यात 25 भारतीय आणि 1 नेपाळी नागरिक ठार झाले. या हल्ल्यात अनेक नवविवाहित जोडप्यांचे पती मारले गेले, ज्यामुळे देशभरात संतापाची लाट उसळली.
पाकिस्तानची भूमिका: राष्ट्रीय तपास यंत्रणेच्या (एनआयए) अहवालानुसार, हा हल्ला पाकिस्तानच्या आयएसआय आणि लष्कर-ए-तय्यबा यांनी नियोजित केला होता. पाकिस्तानने या हल्ल्यात सहभाग नसल्याचा दावा केला, परंतु भारताने याला पुराव्याशिवाय खोटे ठरवले.
भारताची तयारी: हल्ल्यानंतर पंतप्रधान मोदी यांनी लष्कराला “पूर्ण ऑपरेशनल स्वातंत्र्य” दिले. भारताने इंडस वॉटर ट्रीटी निलंबित केली, अटारी सीमेवर व्यापार बंद केला आणि पाकिस्तानी विमानांना हवाई क्षेत्रात प्रवेश नाकारला.
ऑपरेशन सिंदूर: प्रमुख तपशील
वेळ आणि ठिकाण: 7 मे 2025 रोजी पहाटे 1:44 वाजता, भारतीय हवाई दलाने पाकिस्तानातील बहावलपूर, कोटली, मुझफ्फराबाद आणि पीओकेमधील इतर ठिकाणांवर अचूक हवाई हल्ले केले.
लक्ष्य: 9 दहशतवादी तळ, ज्यात लष्कर-ए-तय्यबा आणि इतर दहशतवादी गटांचे प्रशिक्षण केंद्र, शस्त्रसाठा आणि कमांड सेंटर यांचा समावेश होता. सर्व लक्ष्ये यशस्वीपणे उद्ध्वस्त झाली.वापरलेली साधने: भारतीय हवाई दलाने अत्याधुनिक फायटर जेट्स आणि ड्रोनचा वापर केला. कोणत्याही पाकिस्तानी लष्करी तळाला लक्ष्य केले गेले नाही, ज्यामुळे भारताने संयम दाखवल्याचे स्पष्ट झाले.
नावाचे कारण: ‘सिंदूर’ हे नाव पहलगाम हल्ल्यात मारल्या गेलेल्या विवाहित महिलांच्या पतींच्या बलिदानाला समर्पित आहे. हल्ल्यात अनेक महिलांचे सिंदूर पुसले गेले, आणि या ऑपरेशनद्वारे भारताने त्यांच्या आंसूंना न्याय देण्याचे वचन पूर्ण केले.
पाकिस्तानची प्रतिक्रिया
लष्करी कारवाई: पाकिस्तानने लाइन ऑफ कंट्रोलवर जोरदार गोळीबार सुरू केला आणि आपल्या पंजाब प्रांतात आणीबाणी जाहीर केली. लाहोरमधील रुग्णालये आणि आपत्कालीन सेवा हाय अलर्टवर ठेवण्यात आल्या.
आंतरराष्ट्रीय दावा: पंतप्रधान शहबाज शरीफ यांनी भारताच्या हल्ल्यांना “कायराना” म्हटले आणि “योग्य वेळी प्रत्युत्तर देऊ” असे सांगितले. पाकिस्तानने रशियाकडे मध्यस्थीची विनंती केली.
आयएसपीआरचा दावा: पाकिस्तानच्या इंटर-सर्व्हिसेस पब्लिक रिलेशन्स (आयएसपीआर) ने म्हटले की, भारताने बहावलपूर, कोटली आणि मुझफ्फराबाद येथे क्षेपणास्त्र हल्ले केले.
भारताची रणनीती आणि परिणाम
लष्करी यश: सर्व 9 लक्ष्ये उद्ध्वस्त झाली असून, सर्व भारतीय वैमानिक सुखरूप परतले. संरक्षण मंत्रालयाने याला “न्यायाची पूर्तता” म्हटले आहे.
आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया:
अमेरिका: राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी परिस्थितीला “दु:खद” म्हटले आणि तणाव कमी होईल अशी आशा व्यक्त केली.
रशिया: भारताला दहशतवादाविरुद्ध पूर्ण समर्थन जाहीर केले.
यूके, सौदी अरेबिया, यूएई: भारताने या देशांना ऑपरेशनची माहिती दिली.
देशांतर्गत प्रतिक्रिया: देशभरात या ऑपरेशनचे स्वागत होत आहे. सोशल मीडियावर #OperationSindoor ट्रेंड करत असून, नागरिकांनी भारतीय लष्कराचे कौतुक केले.
मॉक ड्रिल आणि नागरी तयारी
7 मे मॉक ड्रिल: ऑपरेशन सिंदूरच्या पार्श्वभूमीवर, गृहमंत्रालयाने 7 मे रोजी देशभरात ब्लॅकआउट आणि मॉक ड्रिल आयोजित केली. यामध्ये हवाई हल्ल्याच्या सायरनचा वापर आणि नागरिकांना सुरक्षित ठिकाणी पोहोचण्याचे प्रशिक्षण देण्यात आले.
उद्देश: नागरिक आणि विद्यार्थ्यांना युद्धजन्य परिस्थितीत तयार करणे आणि पाकिस्तानला भारताची तयारी दाखवणे.
विश्लेषण
युद्धाची शक्यता: तज्ञांच्या मते, थेट युद्धाची शक्यता कमी आहे, परंतु पाकिस्तानच्या प्रत्युत्तरामुळे परिस्थिती बिघडू शकते.
ऑपरेशनचे महत्त्व: ऑपरेशन सिंदूरने भारताची दहशतवादाविरुद्ध शून्य सहिष्णुता धोरण आणि लष्करी सामर्थ्य दाखवले. यामुळे पाकिस्तानला स्पष्ट संदेश मिळाला आहे की, भारत कोणत्याही हल्ल्याला चोख प्रत्युत्तर देईल.
नागरी प्रभाव: मॉक ड्रिलमुळे नागरिकांमध्ये सुरक्षिततेची भावना वाढली, परंतु काही ठिकाणी युद्धाची भीतीही निर्माण झाली.
पुढील पावले
संरक्षण मंत्रालयाची पत्रकार परिषद: 7 मे रोजी दुपारी 10 वाजता ऑपरेशन सिंदूरबाबत सविस्तर माहिती दिली जाईल.
आंतरराष्ट्रीय मध्यस्थी: भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव कमी करण्यासाठी रशिया आणि इतर देश मध्यस्थी करू शकतात.
नागरिकांना आवाहन: घाबरू नका, प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करा आणि मॉक ड्रिलमध्ये सहभागी व्हा. केवळ अधिकृत स्रोतांवरून माहिती घ्या.
निष्कर्ष: ऑपरेशन सिंदूर ही भारताची दहशतवादाविरुद्ध कठोर कारवाई आणि पहलगाम हल्ल्यातील बळींच्या कुटुंबांना न्याय देण्याची वचनबद्धता दर्शवते. भारतीय सशस्त्र दलांनी आपली क्षमता आणि संयम दाखवला आहे. देशवासीयांनी लष्करावर विश्वास ठेवावा आणि एकजुटीने या आव्हानांना सामोरे जावे.
अधिक माहिती: संरक्षण मंत्रालय आणि अधिकृत माध्यम स्रोतांकडून अपडेट्स घ्या.
